Kostscholen en Anna Maria Moens

Kostscholen

In de 19e eeuw was Ede zes kostscholen rijk. Dit waren scholen voor kinderen van gegoede ouders, met internaat. Sommigen waren bestemd voor meisjes, andere voor jongens of voor beiden. Enkele scholen werden ook bezocht door kinderen uit het dorp. Zo'n kostschool stond of viel vaak met de directeur of directrice. Op het einde van de 19e eeuw was er nog een van deze scholen over: de Brouwershoeve (Betanië). De vijf overige kostscholen waren Kernhem, Buitenzorg, Erica (stationsweg, thans Kieckuyt). Sterrenberg en Gebouw Grote Straat, hoek Bergstraat.

Anna Maria Moens

De oudste kostschool was die op Kernhem. Zij werd gesticht door Anna Maria Moens. In 1801 begin zij een kostschool in Wijhe, die in 1818 werd overgeplaatst naar de Huize Kernhem, waar dit een bloeiende kostschool werd voor jongens en meisjes. Huis Kernhem was toen nog betrekkelijk nieuwe. Het was in 1803 gereed gekomen na het afbreken van het kasteel.

De kerkgang van Anna Maria Moens had altijd veel bekijks en zorgde voor enige hilariteit onder de dorpsbewoners. Ze reed in een laag ezelswagentje, daarachter kwamen de leerlingen netjes twee aan twee, gecontroleerd door het spiedend oog van de meesteres.

Ze overleed in 1832, 54 jaar oud en diep betreurd door bewonderaars, vrienden en leerlingen. Op haar verzoek is zij op de Paasberg begraven. Sommige van haar kwekelingen brachten geld bijeen om een vrij kostbaar monument op haar graf te plaatsen. Bij het maken van het monument werden in het opschrift vele taalfouten gemaakt. Deze zijn later hersteld zodat het opschrift wel op een gecorrigeerd opstel leek.

Onder haar opvolger ging het bergafwaarts met de school en moest na een aantal jaren sluiten.